غذاهای مجاز و ممنوع در دوره ارتودنسی
چه غذاهایی را با ارتودنسی میتوان خورد و از چه غذاهایی باید پرهیز کرد؟
وقتی ارتودنسی دارید، ممکن است انتخاب غذاها کمی گیج‌کننده شود. بسیاری از خوراکی‌ها و نوشیدنی‌هایی که قبلاً به‌راحتی مصرف می‌کردید، اکنون می‌توانند به براکتها و سیم‌های ارتودنسی‌تان آسیب بزنند.
برای راحتی بیشتر، در این مطلب فهرستی از غذاها و نوشیدنی‌هایی که با وجود ارتودنسی دندان مجاز یا ممنوع می باشند، آماده کرده‌ایم.
چند روز اول با ارتودنسی: رژیم غذایی نرم را در آغوش بگیرید
در روزهای اول پس از گذاشتن ارتودنسی، دهان معمولاً حساس است. اگر توانایی خوردن غذای عادی را دارید، بسیار خوب است؛ چرا که میتواند به کاهش درد دندانها کمک کند. اما اگر احساس ناراحتی دارید، بهتر است از غذاهای نرم و ملایم استفاده کنید تا فشار بر دندانها کاهش یابد و راحت‌تر با براکتها سازگار شوید:
- جو دوسر (اوتمیل): غذایی آرام‌بخش و سرشار از ارزش غذایی.
- تخم‌مرغ همزده: راحت برای جویدن و منبعی عالی از پروتئین.
- سوپ‌ها: گرم، آرامش‌بخش و متنوع (مراقب دمای زیاد باشید).
- پاستا: از انواع نرم‌تر و کاملاً پخته‌شده استفاده کنید.
- غذاهای دریایی: به‌ویژه ماهی‌هایی که به‌راحتی خرد میشوند.
- سبزیجات نرم: بخارپز یا آب‌پز، سرشار از مواد مغذی ضروری.
- پوره سیب‌زمینی: نرم، مقوی و بسیار آرام‌بخش.
- پنیرهای نرم: خوشمزه، سرشار از کلسیم و مناسب برای ارتودنسی.
- موز: میوه‌ای نرم و شیرین از دل طبیعت.
- ماست: کرمی، خوشمزه و مناسب برای تمام وعده‌ها.
- بستنی: هم دلپذیر و هم خنک‌کننده؛ سرما میتواند فشار سیمها را کاهش دهد.
غذاهایی که در ابتدای ارتودنسی باید با احتیاط مصرف شوند
برخی غذاها ممکن است در روزهای ابتدایی پس از نصب ارتودنسی حساسیت را تشدید کنند یا خوردن آنها دشوار باشد:
- نان یا رول‌های جویدنی: ممکن است فشار بیش از حدی نیاز داشته باشند و حتی براکتها را جدا کنند.
- گوشت‌های سفت: جویدن آنها در روزهای اول دشوار است.
چه غذاهایی را میتوان در دوران ارتودنسی خورد؟
در ادامه برخی از غذاهای نرم و راحت برای جویدن در زمان داشتن ارتودنسی و عبور از مراحل اولیه نصب ارتودنسی آورده شده است:
- نان‌ها و شیرینی‌ها: نان نرم، مافین، نان ترتیلا، کیک، پنکیک
- لبنیات: ماست، پنیر نرم، پودینگ
- خوراکی‌های قابل پخش: پاته، مارمالاد، مربا
- غذاهای دریایی بدون استخوان: تن ماهی، سالمون و…
- میوه‌ها: موز، طالبی، انگور، پرتقال، کیوی
- غلات: برنج، پاستا، نودل
- سبزیجات: سیب‌زمینی پخته یا له‌شده، اسفناج بخارپز، لوبیا
- دسرهای کم‌قند: بستنی، پودینگ، ژله، یخ‌در‌بهشت
- گوشت‌های نرم: مرغ، گوشت‌های فرآوری‌شده یا کوفته
- تخم‌مرغ
- سوپ‌ها
- ژله و بستنی
- سوشی
داشتن ارتودنسی نیازمند دقت زیادی در انتخاب غذاست تا براکتها و سیمها آسیب نبینند. اما اگر از اینویزالاین (ارتودنسی نامرئی) استفاده می‌کنید، آزادی عمل بیشتری دارید؛ چرا که میتوان پلاک‌ها را هنگام غذا خوردن خارج کرد، دندانها را مسواک زد و مجدداً آنها را سر جای خود گذاشت.
آیا میتوان شکلات و شیرینی با ارتودنسی خورد؟
بله، برخی شکلات‌ها را میتوان با ارتودنسی مصرف کرد، اما فقط بهصورت محدود و هنگام وعدههای غذایی. بهتر است شکلات‌هایی با میزان قند پایین انتخاب شوند. در مقابل، شیرینی‌های چسبناک یا جویدنی باید کاملاً پرهیز شوند.
آیا خوردن بستنی با ارتودنسی مجاز است؟
بله، خوردن بستنی بلامانع است، اما به‌ویژه در روزهای اول که دندانها حساس‌تر هستند، باید با احتیاط مصرف شود.
چه غذاهایی را نباید با ارتودنسی خورد؟
در دوران ارتودنسی باید از غذاهای سخت، چسبناک یا جویدنی زیر خودداری کرد:
- آجیل
- یخ
- نان‌ها یا کراست‌های سفت
- شیرینی‌های چسبناک مثل شیرین‌بیان یا کارامل
- پاپ‌کورن
- بلال
- آدامس
- سیب کامل (بدون برش)
- شکلاتهای کش‌دار
- آب‌نبات‌های سفت
- چیپس یا اسنک‌های ترد
- سبزیجات خام مثل هویج یا کرفس
- گوشت با استخوان مثل دنده یا بال مرغ
این غذاها می‌توانند به سیمها و براکتها آسیب بزنند و حتی منجر به وضعیت اضطراری ارتودنسی شوند. در صورت بروز چنین مشکلاتی و مراجعه نکردن سریع به متخصص، روند درمان شما ممکن است طولانی‌تر شود.
برای غذاهای سفت مانند برخی میوه‌ها، بهتر است آنها را به قطعات کوچک‌تر تقسیم کنید و به جای دندانهای جلو، با دندانهای عقب بجوید تا فشار کمتری به براکتها وارد شود. همچنین باید مصرف غذاهای قندی مثل بستنی، شیرینی و نوشابه‌ها را کاهش دهید.
نوشیدنی‌هایی که باید در زمان ارتودنسی از آنها پرهیز کرد
- نوشابه‌های گازدار
- نوشیدنیهای کربناته
- آبمیوه‌های طبیعی
- نوشیدنیهای انرژی‌زا
- نوشیدنیهای ورزشی
آیا میتوان نوشابه یا نوشیدنیهای گازدار با ارتودنسی نوشید؟
نوشابه‌ها و سایر نوشیدنیهای گازدار معمولاً قند بالا و خاصیت اسیدی دارند که میتواند باعث پوسیدگی یا فرسایش دندان شود. این نوشیدنیها همچنین ممکن است باعث لک شدن دندانها شوند.
نوشابه، قهوه و چای بهتر است با ارتودنسی مصرف نشوند. اگر همچنان تمایل به مصرف این نوشیدنیها دارید، توصیه می‌شود از نی استفاده کنید تا تماس نوشیدنی با دندانها کمتر شود.
چه نوشیدنی‌هایی را میتوان با ارتودنسی نوشید؟
- آب
- لبنیات (شیر و مشتقات آن)
- اسموتی‌ها
- نوشیدنیهای کم‌قند
با توجه به اینکه مسواک زدن با ارتودنسی زمان بیشتری می‌برد، بهتر است رژیم غذایی متعادل و کم‌قند داشته باشید تا از تشکیل پلاک روی دندانها و ابزار ارتودنسی جلوگیری شود.
چه مدت پس از گذاشتن ارتودنسی میتوان غذاهای عادی خورد؟
معمولاً در هفته اول، دندانها کمی حساس هستند؛ بنابراین توصیه می‌شود فقط غذاهای نرم مصرف شود تا درد و ناراحتی کاهش یابد. رعایت این نکته برای بزرگسالان راحت‌تر است، اما برای کودکان ممکن است سخت‌تر باشد.
زندگی با ارتودنسی نباید برایتان سخت باشد، و رژیم غذایی‌تان نیز نباید مختل شود. فقط کافی‌ست روزی دست‌کم دو بار مسواک بزنید، مرتب نخ دندان بکشید و مراقب غذاهایی که می‌خورید باشید.
۱۰ نکته ضروری برای غذا خوردن با ارتودنسی
شروع ارتودنسی میتواند تجربه‌ای هیجان‌انگیز باشد، اما رژیم غذایی نیاز به توجه بیشتری دارد. سازگاری با غذا خوردن در این دوران لزوماً سخت نیست. با رعایت نکات زیر، این روند برای شما راحت‌تر خواهد شد:
- با تکه‌های کوچک شروع کنید: غذاها را به قطعات کوچک‌تر تقسیم کنید تا نیازی به گاز زدن با دندانهای جلویی نباشد.
- غذاهای نرم انتخاب کنید: بعد از سفت شدن سیمها، از غذاهای نرم مثل پوره سیب‌زمینی، ماست و اسموتی استفاده کنید.
- از دماهای بسیار گرم یا سرد پرهیز کنید: دمای شدید میتواند حساسیت دندانها را بیشتر کند.
- از غذاهای چسبناک دوری کنید: این غذاها تمیز کردن براکتها را دشوار می‌کنند. اگر آدامس می‌جوید، نوع بدون قند انتخاب کنید.
- آرام و با دقت بجوید: جویدن تند و محکم ممکن است براکت را جدا کند یا سیم را خم کند.
- مراقب غذاهای ترد و شکننده باشید: سبزیجات خام، سیب یا نان‌های سفت باید پخته یا خرد شوند.
- دهان را بعد از غذا بشویید: با آب قرقره کنید تا ذرات غذایی بین براکتها خارج شوند.
- از ابزار مناسب استفاده کنید: مسواک مسافرتی یا واترجت می‌توانند تمیزی ارتودنسی را حفظ کنند.
- آب بنوشید: نوشیدن مداوم آب به پاک‌سازی دهان کمک میکند و ذرات غذا را می‌زداید.
- به توصیه‌های ارتودنتیست گوش دهید: او بهترین راهکارها را برای مراقبت از ارتودنسی‌تان به شما ارائه می‌دهد.
سوالات متداول (FAQ)
1. آیا میتوان با ارتودنسی بستنی خورد؟
بله، بستنی از جمله غذاهای نرم و خنک است که میتوان با ارتودنسی مصرف کرد، اما در روزهای ابتدایی نصب براکتها ممکن است به دلیل حساسیت دندانها کمی ناراحتی ایجاد کند.
2. آیا شکلات برای کسانی که ارتودنسی دارند مضر است؟
برخی شکلاتهای نرم را میتوان در وعدههای غذایی و بهصورت محدود مصرف کرد، اما شکلاتهای چسبناک یا سفت باید پرهیز شوند.
3. آیا خوردن میوه با ارتودنسی مجاز است؟
بله، اما بهتر است میوههایی مثل سیب یا هویج به قطعات کوچک تقسیم شوند و با دندانهای عقب جویده شوند تا به براکتها آسیبی وارد نشود.
4. نوشابه و نوشیدنیهای گازدار در زمان ارتودنسی چه تأثیری دارند؟
این نوشیدنیها به دلیل قند و خاصیت اسیدی بالا باعث پوسیدگی دندان و لکدار شدن آنها میشوند. مصرف آنها توصیه نمیشود، اما در صورت مصرف، بهتر است از نی استفاده شود.
5. آیا میتوان آدامس جوید؟
خیر، جویدن آدامس به سیمها و براکتهای ارتودنسی آسیب وارد میکند و میتواند باعث شل شدن آنها شود.
