پریودنتیت (بیماری لثه پیشرفته)، علل؛ علائم و درمان
پریودنتیت (بیماری لثه پیشرفته) چیست؟
پریودنتیت (به انگلیسی Periodontitis) نوعی بیماری پیشرفته لثه است. این بیماری یک عفونت باکتریایی است که باعث خونریزی و تورم لثه‌ها میشود. در نهایت، ممکن است استخوان نگه‌دارنده‌ی دندانها را تخریب کند و به لق شدن یا از دست رفتن دندانها منجر شود.
احتمال ابتلا به پریودنتیت با افزایش سن بیشتر میشود و در افراد بالای ۳۰ سال شایع‌تر است. با این حال، هر کسی با بهداشت دهان و دندان ضعیف ممکن است به آن مبتلا شود. برخی افراد به طور ژنتیکی نیز بیشتر مستعد این بیماری هستند. اگر والدین یا پدربزرگ و مادربزرگ شما سابقه بیماری لثه داشته باشند، احتمال ابتلای شما نیز بیشتر است.
پزشکان شدت پریودنتیت را به خفیف، متوسط یا شدید تقسیم می‌کنند که بر اساس میزان از دست دادن استخوان اطراف دندانها و شدت التهاب لثه تعیین میشود. روشهای درمانی جراحی و غیرجراحی برای کنترل این عفونت دهانی و حفظ سلامت لثه‌ها وجود دارد.
دریافت اطلاعات بیشتر: بیماری لثه: انواع مختلف، علل، علائم و درمان
علائم پریودنتیت
علائم شامل موارد زیر است:
- بوی بد دهان
- تغییر در حالت گاز گرفتن
- خونریزی لثه
- تحلیل رفتن لثه
- لق شدن دندانها
- درد هنگام جویدن
- وجود چرک در خط لثه
- لثه‌های قرمز یا بنفش
- لثه‌های متورم
اغلب بیماری لثه بدون درد است، بنابراین ممکن است متوجه آن نشوید. تشخیص زودهنگام میتواند از بروز عوارض جلوگیری کند. در صورت مشاهده علائم بالا و حتی بدون وجود علائم، به دندان‌پزشک مراجعه کنید.
علت پریودنتیت
علت اصلی پریودنتیت، ضعف در بهداشت دهان و دندان است. باکتری‌ها پلاک و جرم تولید می‌کنند که به سطح دندانها می‌چسبند. در صورت تمیز نکردن مناسب دندانها، باکتری‌ها به زیر خط لثه نفوذ می‌کنند، جایی که مسواک و نخ دندان به آن دسترسی ندارند. این باکتری‌ها باعث تخریب بافت‌های پشتیبان دندان، عفونت، از بین رفتن استخوان و در نهایت از دست رفتن دندان می‌شوند.
عوامل خطر
عواملی که خطر ابتلا به پریودنتیت را افزایش می‌دهند:
- سابقه خانوادگی بیماری لثه
- تغییرات هورمونی
- بیماریهای التهابی مانند دیابت و فشار خون بالا
- مراجعات نادر به دندان‌پزشک
- بهداشت ضعیف دهان
- سیگار کشیدن یا استفاده از ویپ
عوارض
در صورت عدم درمان، پریودنتیت ممکن است منجر به موارد زیر شود:
- آبسه (چرک) لثه یا دندان
- درد لثه
- تحلیل رفتن لثه
- لق شدن دندان
- از دست دادن دندان
تشخیص و آزمایش‌ها
چگونه پریودنتیت تشخیص داده میشود؟ دندان‌پزشکان معمولاً در معاینات دوره‌ای این بیماری را تشخیص می‌دهند. در طول ویزیت، ممکن است:
- درباره علائم، سابقه پزشکی و سابقه مصرف سیگار سؤال کنند
- لثه‌ها را از نظر التهاب بررسی کنند
- عکس‌برداری از دندانها برای بررسی از دست رفتن استخوان انجام دهند
- از پروب پریودنتال (خط‌کش مخصوص) برای اندازهگیری عمق پاکتهای لثه استفاده کنند
درمان پریودنتیت
درمان به شدت بیماری بستگی دارد و شامل روشهای جراحی و غیرجراحی است. دندان‌پزشک ممکن است شما را به متخصص لثه (پریودنتیست) ارجاع دهد.
درمانهای غیرجراحی
- آنتی‌بیوتیک‌ها: برای مبارزه با عفونت به صورت خوراکی یا موضعی در زیر لثه تجویز می‌شودپ
- آموزش بهداشت دهان: آموزش استفاده صحیح از ابزارها و تکنیک‌های تمیز کردن دندان
- جرمگیری عمیق و صاف کردن ریشه (Scaling & Root Planing): پاک‌سازی عمیق زیر لثه با بی‌حسی موضعی
درمانهای جراحی
برای موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به جراحی لثه باشد که انواع مختلف آن عبارتند از:
- جراحی استخوان: کنار زدن لثه‌ها برای تمیز کردن دقیق ریشه‌ها و صاف کردن استخوان
- پیوند استخوان: برای بازسازی استخوان فک در مناطق تحلیل رفته
- بازسازی هدایت‌شده بافت: قرار دادن غشای زیست‌سازگار بین استخوان و دندان برای رشد مجدد استخوان
- پیوند لثه: برای درمان تحلیل لثه و پوشش ریشه‌های دندان
- پلاسمای غنی از پلاکت (PRP): بازسازی بافت لثه یا استخوان با استفاده از خون خود بیمار
دریافت اطلاعات بیشتر: جراحی لثه (جراحی پریودنتال) چیست؟
پیشگیری
آیا میتوان از پریودنتیت پیشگیری کرد؟ بهترین راه پیشگیری، رعایت بهداشت دهان و مراجعات منظم به دندان‌پزشک است. افرادی که مستعد بیماری لثه هستند ممکن است نیاز به جرم‌گیری‌های مکرر داشته باشند. با دندان‌پزشک خود درباره زمان‌بندی مناسب ویزیت‌ها مشورت کنید.
چشم‌انداز افراد مبتلا چگونه است؟
چشم انداز به شدت بیماری و زمان شروع درمان بستگی دارد. درمان زودهنگام میتواند از آسیب جدی به دندانها و لثه‌ها جلوگیری کند. اگر درمان نشود، میتواند منجر به تغییرات در نحوه گاز گرفتن، از دست رفتن دندان و سایر مشکلات جدی دهانی شود.
اگر دندانی را به دلیل پریودنتیت از دست داده‌اید، با دندان‌پزشک درباره گزینه‌هایی مانند ایمپلنت یا بریج مشورت کنید.
آیا پریودنتیت درمان قطعی دارد؟
خیر، پریودنتیت قابل درمان قطعی نیست، اما میتوان آن را با مراقبت‌های مناسب کنترل کرد. با دندان‌پزشک یا پریودنتیست درباره برنامه درمانی اختصاصی صحبت کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت داشتن لثه‌های دردناک، متورم یا خون‌ریزی‌کننده، فوراً به دندان‌پزشک مراجعه کنید. مداخله زودهنگام برای بازگرداندن سلامت دهان بسیار مهم است.
هرچه بیشتر صبر کنید، بیماری پیشرفت کرده و درمان دشوارتر و پرهزینه‌تر میشود.
پرسش‌هایی که باید از دندان‌پزشک بپرسید؟
- در چه مرحله‌ای از بیماری لثه هستم؟
- آیا دچار از بین رفتن استخوان شده‌ام؟
- گزینه‌های درمانی من چیست؟
- درمان چقدر طول می‌کشد؟
- دوره بهبودی چقدر است؟
- چند وقت یک‌بار باید دندان‌هایم را برای حفظ نتایج تمیز کنم؟
جمع بندی
برخی علائم پریودنتیت مانند تورم لثه و بوی بد دهان می‌توانند اعتماد به نفس شما را کاهش دهند. شاید لبخند زدن را کنار بگذارید یا از جمع‌های اجتماعی دوری کنید. اما مهم‌تر از همه، این عفونت میتواند به سایر بخش‌های بدن نیز آسیب برساند. با مسواک زدن و نخ کشیدن به‌تنهایی نمی‌توان آن را درمان کرد. حتماً به دندان‌پزشک مراجعه کنید. درمان میتواند عفونت را از بین ببرد و مسیر سلامت دهان و دندان را برای شما هموار سازد.
سؤالات متداول
1. پریودنتیت چیست؟
پریودنتیت نوعی بیماری التهابی لثه است که در اثر عفونت باکتریایی ایجاد میشود و به بافت‌ها و استخوان نگهدارنده دندان آسیب می‌زند. این بیماری میتواند به لق شدن یا افتادن دندانها منجر شود.
2. چه علائمی دارد؟
از جمله علائم آن میتوان به خونریزی لثه، تورم، بوی بد دهان، تحلیل رفتن لثه، لق شدن دندانها، درد هنگام جویدن و چرک در خط لثه اشاره کرد.
3. آیا پریودنتیت قابل درمان است؟
این بیماری قابل کنترل و مدیریت است اما درمان کامل و قطعی ندارد. با مراقبت‌های پزشکی مناسب میتوان از پیشرفت آن جلوگیری کرد و سلامت دهان را حفظ کرد.
4. پریودنتیت چگونه تشخیص داده میشود؟
با معاینه دندان‌پزشک، عکس‌برداری رادیولوژی و اندازهگیری عمق پاکِت‌های لثه‌ای تشخیص داده میشود.
5. علت اصلی پریودنتیت چیست؟
بهداشت ضعیف دهان باعث تجمع پلاک باکتریایی میشود که در نهایت منجر به عفونت لثه و تحلیل استخوان خواهد شد.
6. درمانهای پریودنتیت چیست؟
درمانها شامل جرمگیری عمیق (Scaling)، آنتیبیوتیک موضعی یا خوراکی، جراحی لثه، پیوند لثه یا استخوان و تکنیک‌های بازسازی بافت هستند.
7. آیا پریودنتیت خطرناک است؟
بله، در صورت عدم درمان، باعث از دست رفتن دندانها میشود و میتواند با بیماری‌هایی مانند دیابت، بیماریهای قلبی و آلزایمر در ارتباط باشد.
8. چگونه میتوان از پریودنتیت پیشگیری کرد؟
با رعایت بهداشت دهان، مسواک زدن ۲ بار در روز، استفاده از نخ دندان و مراجعه منظم به دندان‌پزشک میتوان از این بیماری پیشگیری کرد.
9. چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا هستند؟
افراد سیگاری، دیابتی، کسانی با سابقه خانوادگی بیماری لثه، افرادی با بهداشت ضعیف دهان و کسانی که مراجعه منظم به دندان‌پزشک ندارند.
10. آیا پریودنتیت با بوی بد دهان مرتبط است؟
بله، عفونت لثه ناشی از پریودنتیت معمولاً باعث بوی بد دهان میشود.
