مراقبت و نگهداری از دست دندان (فول دنچر)
راهنمای کامل مراقبت از دست دندان (فول دنچر) | نگهداری و استفاده اصولی از دنچر
داشتن دست دندان کامل (فول دنچر) می‌تواند به بهبود عملکرد دهان و زیبایی صورت کمک زیادی کند. با این حال، برای تطبیق با این وسیله و حفظ سلامت دهان، نیاز به دقت، صبوری و رعایت نکاتی مهم وجود دارد. در ادامه، تمامی نکات لازم برای مراقبت و نگهداری از دست دندان یا دنچر را به‌طور کامل توضیح خواهیم داد.
عادت کردن به دنچر
در روزهای اول پس از تحویل دنچر، ممکن است احساس ناراحتی، بزرگی و حتی فشار در دهان وجود داشته باشد. این احساس کاملاً طبیعی است. بدن شما به زمان نیاز دارد تا با حضور جسم خارجی در دهان، خود را وفق دهد. بزاق دهان ممکن است افزایش یابد، اما این نیز طی چند روز تنظیم خواهد شد.
فراموش نکنید که برای سازگاری بهتر باید از دنچر استفاده کنید، نه اینکه آن را از دهان خارج نمایید. این تمرین روزانه موجب می‌شود عضلات زبان و گونه‌ها بهتر کنترل دنچر را بیاموزند.
حرکت طبیعی دنچرها
دنچرهای کامل، به‌ویژه در فک پایین، ذاتاً مقداری حرکت دارند. این حرکت نباید با لق بودن اشتباه گرفته شود. برخلاف دندان‌های طبیعی که ریشه در استخوان دارند، دنچر روی بافت نرم قرار گرفته و به وسیله‌ی نیروی مکش و عضلات دهان نگه داشته می‌شود. این یعنی هنگام غذا خوردن، صحبت کردن یا حتی خندیدن، ممکن است دنچر کمی حرکت کند.
اگر به دنبال دنچرهای بدون حرکت هستید، گزینه مناسب، پروتزهای متکی بر ایمپلنت دندانی است. این نوع دنچر با پیچ شدن به ایمپلنت‌ها در استخوان فک، کاملاً ثابت باقی می‌ماند. اما اگر از دنچر معمولی استفاده می‌کنید، باید با میزان کمی از حرکت آن کنار بیایید.
غذا خوردن با دنچر
در ابتدای استفاده از دنچر، غذا خوردن ممکن است مشکل باشد. برای راحتی بیشتر:
- با غذاهای نرم مثل سوپ، پوره، تخم‌مرغ و ماکارونی شروع کنید.
- لقمه‌ها را کوچک بردارید و از هر دو طرف دهان به‌صورت همزمان بجوید.
- از گاز زدن غذاهای سفت مثل سیب یا نان خشک خودداری کنید.
- با افزایش تجربه، به‌تدریج می‌توانید غذاهای سخت‌تر را نیز مصرف کنید.
برخی افراد ممکن است در حین غذا خوردن احساس کنند که دنچر بالا یا پایین از جا بلند می‌شود. این موضوع اغلب ناشی از جویدن یک‌طرفه است. دنچر باید با جویدن دوطرفه به‌درستی در جای خود بماند.
زخم و التهاب در دهان
طبیعی است که در هفته‌های اول استفاده از دنچر، برخی نقاط از لثه‌ها دچار زخم، التهاب یا درد شوند. این زخم‌ها معمولاً ناشی از نقاط بلند یا تیز دنچر هستند که در تماس با بافت نرم، باعث تحریک می‌شوند.
در چنین شرایطی:
- دنچر را برای مدتی از دهان خارج نکنید تا نواحی زخم‌دار در دهان باقی بمانند.
- با مراجعه به دندانپزشک، تنظیمات لازم انجام می‌شود.
- از اصلاح دنچر در منزل به‌هیچ‌وجه خودداری کنید؛ این کار ممکن است به ساختار آن آسیب بزند.
تأثیر بر گفتار و ظاهر
دنچرهای جدید ممکن است در تکلم شما تغییراتی ایجاد کنند. حرف زدن با دنچر در ابتدا کمی دشوار است اما با تمرین (مثلاً خواندن روزنامه با صدای بلند)، تکلم شما ظرف چند روز طبیعی خواهد شد.
از نظر ظاهری نیز ممکن است چهره‌تان کمی تغییر کند. این به دلیل آن است که دنچر جایگزین بافت‌ها و دندان‌های از دست رفته می‌شود و صورت شما را به حالت طبیعی‌تری بازمی‌گرداند. اگرچه ممکن است در ابتدا با این ظاهر جدید احساس غریبی کنید، اما خیلی زود به آن عادت خواهید کرد.
نگهداری از دنچر
نگهداری و مراقبت صحیح از دست دندان باعث افزایش عمر آن و حفظ سلامت لثه‌ها می‌شود:
- دنچر را هر شب از دهان خارج کرده و در ظرف آب تمیز نگه دارید.
- هنگام شستشو، از مسواک نرم و مایع ظرفشویی استفاده کنید. استفاده از خمیر دندان ممنوع است؛ زیرا خمیر دندان باعث سایش سطح دنچر می‌شود.
- هنگام شستن، زیر دست خود یک ظرف آب یا حوله پهن کنید تا در صورت افتادن، دنچر نشکند.
- شب‌ها، لثه‌ها و دهان خود را بدون دنچر استراحت دهید. خوابیدن با دنچر باعث تحلیل لثه در طول زمان می‌شود.
- اگر دنچر دارای فلز نیست، برای ضدعفونی آن می‌توانید از محلول رقیق‌شده وایتکس (یک واحد وایتکس + پنج واحد آب) استفاده کنید.
- اگر دنچر شما فلزی است، تنها از آب نمک برای ضدعفونی کردن آن استفاده نمایید.
- پس از هر وعده غذایی، دنچر را با دقت تمیز کنید تا مواد غذایی زیر آن باقی نماند و باعث بوی بد دهان نشود.
نکات مهم برای طول عمر دنچر
- اگر دنچر شما شکست، نگران نباشید. دندانپزشک می‌تواند آن را تعمیر کند.
- اگر در دهان دندان طبیعی دارید، احتمال شکستگی دنچر بیشتر است. در این موارد، استفاده از تقویت‌کننده‌های فلزی داخل دنچر پیشنهاد می‌شود.
- هر شش ماه تا یک‌سال یک‌بار برای بررسی وضعیت دنچر و تطابق آن با بافت دهان به دندانپزشک مراجعه کنید.
پرسش‌های متداول درباره نگهداری از دست دندان (FAQ)
چقدر طول می‌کشد تا به دست دندان عادت کنم؟
معمولاً بین 2 تا 4 هفته زمان می‌برد تا فرد به دنچر جدید عادت کند. در این مدت، باید با تمرین‌هایی مانند خواندن با صدای بلند و استفاده مداوم، به دنچر عادت کرد.
آیا طبیعی است که دنچر در دهان حرکت کند؟
بله. دنچرهای کامل مقداری حرکت طبیعی دارند و این حرکت با تمرین عضلات زبان و گونه‌ها قابل کنترل است.
آیا می‌توان با دنچر غذاهای سفت خورد؟
در ابتدا خیر. باید با غذاهای نرم شروع کرد و به‌تدریج غذاهای سفت را وارد رژیم کرد. در مواردی بهتر است از دنچرهای متکی بر ایمپلنت استفاده شود.
آیا باید شب‌ها دنچر را از دهان خارج کرد؟
بله. برای جلوگیری از تحلیل لثه‌ها و حفظ سلامت دهان، باید شب‌ها دنچر را از دهان بیرون آورد.
چگونه دنچر را تمیز کنیم؟
با مسواک نرم و مایع ظرفشویی. از خمیر دندان استفاده نکنید. همچنین می‌توانید دنچر را در محلول ضدعفونی مانند وایتکس رقیق یا آب نمک قرار دهید.
