بیماری لثه (پریودنتیت و التهاب لثه): علت، علائم و راه‌های درمان

بیماری لثه (التهاب لثه و پریودنتیت) چیست؟

بیماری لثه که به دو شکل اصلی التهاب لثه (Gingivitis) و پریودنتیت (Periodontitis) ظاهر می‌شود، یکی از شایع‌ترین مشکلات دهان و دندان در بزرگسالان است. در مراحل اولیه، این بیماری ممکن است بدون علامت باشد اما در صورت عدم درمان، می‌تواند به از دست رفتن دندان‌ها منجر شود.

التهاب لثه چیست؟

التهاب لثه مرحله اولیه بیماری لثه است که معمولاً در اثر تجمع پلاک‌های باکتریایی روی دندان و لثه به وجود می‌آید. پلاک‌ها لایه نازکی از باکتری‌ها هستند که به‌طور مداوم روی دندان‌ها تشکیل می‌شوند و اگر به درستی پاک نشوند، سفت شده و به جرم تبدیل می‌شوند.

پریودنتیت چیست؟

اگر التهاب لثه درمان نشود، می‌تواند به پریودنتیت پیشرفت کند. در این مرحله، لثه‌ها از دندان‌ها جدا شده و فضاهایی (پاکت‌ها) ایجاد می‌شود که می‌توانند عفونی شوند. با پیشرفت بیماری، بافت‌ها و استخوان نگهدارنده دندان تخریب می‌شوند.

مقایسه التهاب لثه و پریودنتیت

چه عواملی باعث بیماری لثه می‌شود؟

موارد زیر عوامل خطر برای التهاب لثه و پریودنتیت هستند:

• بهداشت ضعیف دهان و دندان
• سیگار کشیدن یا جویدن تنباکو
• دیابت کنترل نشده
• تغییرات هورمونی (مانند بارداری یا یائسگی)
• مصرف داروهایی مانند استروئیدها، ضد بارداری‌های خوراکی، داروهای ضد تشنج
• ژنتیک
• بیماری‌هایی که سیستم ایمنی را ضعیف می‌کنند (مانند HIV/AIDS)
• استرس

علائم بیماری لثه

بسیاری از مردم از ابتلا به بیماری لثه اطلاع ندارند و بدون هیچ علائمی ممکن است مبتلا شوید. با این حال ، موارد زیر می تواند علائم بیماری لثه باشد:

• قرمزی و تورم لثه‌ها
• خونریزی هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن
• بوی بد دهان که با مسواک زدن از بین نمی‌رود
• عقب رفتن لثه‌ها
• دندان‌های لق
• درد هنگام جویدن
• حساسیت دندان‌ها
• تشکیل چرک بین دندان و لثه

تشخیص

تشخیص بیماری لثه معمولاً با معاینه بالینی توسط دندانپزشک و اندازه‌گیری عمق پاکت‌های لثه‌ای انجام می‌شود. در طول معاینه دندان ، لثه های شما با یک خط کش کوچک کاوش می شود. این کاوش راهی برای بررسی التهاب است. همچنین هر کیست اطراف دندان شما را اندازه گیری و بررسی می کند. عمق طبیعی 1 تا 3 میلی متر است. همچنین دندانپزشک ممکن است برای بررسی از دست دادن استخوان، تصویر اشعه ایکس و رادیولوژی تجویز کند.

با دندانپزشک در مورد عوامل خطر و همچنین علائم خود صحبت کنید. این می تواند به تشخیص لثه شما کمک کند. در صورت وجود التهاب لثه ، ممکن است به یک پریودنتیست مراجعه کنید. پریودنتیست دندانپزشکی است که در زمینه درمان بیماری های لثه تخصص دارد.

درمان بیماری لثه

درمان بیماری به مرحله پیشرفت آن بستگی دارد. برای درمان التهاب لثه باید بهداشت دهان و دندان را به درستی انجام دهید. همچنین اگر سیگار می کشید باید هرگونه استعمال سیگار را کاهش دهید و دیابت خود را کنترل کنید. سایر درمان ها عبارتند از:

درمان‌های غیرجراحی:

• جرم‌گیری و تمیزکاری عمیق
• برنامه‌ریزی ریشه (Root Planing)
• استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های موضعی مانند تراشه‌ها یا ژل‌های کلرهگزیدین
• استفاده از دهان‌شویه‌های ضدعفونی‌کننده

درمان‌های جراحی:

• جراحی فلپ برای برداشتن پلاک‌های عمیق و بخیه زدن مجدد لثه
• پیوند لثه یا استخوان در موارد شدید برای بازسازی بافت تخریب‌شده

تمیز کردن دندان ها

چندین روش وجود دارد که می توان بدون جراحی دندان های شما را به صورت عمیق تمیز کرد. همه آنها پلاک را برای جلوگیری از تحریک لثه پاک می کنند:

• پوسته پوسته شدن تارتار را از بالا و پایین خط لثه از بین می برد.
• برنامه ریزی ریشه لکه های ناهموار را صاف کرده و پلاک و تارتار را از سطح ریشه پاک می کند.
• لیزرها ممکن است تارتار را با درد و خونریزی کمتر از پوسته ریزی و ریشه زدن از بین ببرند.

داروها و دهان شویه ها

برای درمان بیماری لثه می توان از تعدادی دارو استفاده کرد:

• از دهان شویه ضد عفونی کننده حاوی کلرهگزیدین می توان برای ضد عفونی دهان استفاده کرد.
• تراشه های ضد عفونی کننده با زمان رهش حاوی کلرهگزیدین را می توان پس از برنامه ریزی ریشه در جیب ها قرار داد.
• میکروسفرهای آنتی بیوتیکی ساخته شده با ماینوسایکلین را می توان پس از مقیاس گذاری و برنامه ریزی در کیستها قرار داد.
• از آنتی بیوتیک های خوراکی می توان برای درمان مناطق مداوم التهاب لثه استفاده کرد.
• داکسی سایکلین ، یک آنتی بیوتیک ، می تواند از آسیب رساندن آنزیم ها به دندان جلوگیری کند.
• جراحی فلپ روشی است که در آن لثه ها به عقب برداشته می شوند در حالی که پلاک و تارتار از جیب های عمیق تر برداشته می شود. سپس لثه ها در جای خود بخیه زده می شوند تا به خوبی در اطراف دندان قرار بگیرند.
• از پیوند استخوان و بافت می توان در هنگام آسیب دیدگی دندان و فک برای ترمیم استفاده کرد.

پیشگیری

• مسواک زدن دوبار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید
• استفاده روزانه از نخ دندان
• مراجعات منظم به دندانپزشک (حداقل دو بار در سال)
• ترک سیگار
• داشتن رژیم غذایی متعادل و پرهیز از مصرف زیاد قند

ارتباط با بیماری‌های دیگر

بیماری لثه با شرایطی مانند دیابت، بیماری قلبی، سکته مغزی، بیماری‌های ریوی و حتی زایمان زودرس در ارتباط است. مطالعات نشان می‌دهند که باکتری‌های لثه ممکن است وارد جریان خون شده و باعث بروز یا تشدید این بیماری‌ها شوند.

سوالات متداول درباره بیماری لثه

بیماری لثه چیست و چه تفاوتی با التهاب لثه دارد؟

بیماری لثه اصطلاحی کلی برای مشکلات التهابی لثه است که شامل دو مرحله اصلی است: التهاب لثه (gingivitis) و پریودنتیت (periodontitis). التهاب لثه مرحله اولیه و برگشت‌پذیر بیماری است، در حالی که پریودنتیت نوع شدیدتر و مزمن است که می‌تواند منجر به از دست دادن دندان شود.

مهم‌ترین علائم بیماری لثه چیست؟

از جمله شایع‌ترین علائم می‌توان به قرمزی، تورم، خونریزی هنگام مسواک‌ زدن یا نخ دندان کشیدن، بوی بد دهان، عقب رفتن لثه و شل شدن دندان‌ها اشاره کرد.

آیا بیماری لثه خطرناک است؟

بله. در صورت عدم درمان می‌تواند باعث از دست دادن دندان، تخریب استخوان فک و افزایش ریسک ابتلا به بیماری‌های سیستمیک مانند بیماری قلبی، دیابت و حتی زایمان زودرس شود.

آیا بیماری لثه قابل درمان است؟

بله، اگر در مراحل اولیه (التهاب لثه) تشخیص داده شود، قابل درمان و برگشت‌پذیر است. مراحل پیشرفته‌تر مانند پریودنتیت نیاز به درمان‌های تخصصی‌تری مانند جرم‌گیری عمیق، آنتی‌بیوتیک، یا حتی جراحی دارند.

چگونه می‌توان از ابتلا به بیماری لثه جلوگیری کرد؟

رعایت بهداشت دهان و دندان شامل مسواک زدن دوبار در روز، نخ دندان کشیدن روزانه، استفاده از دهان‌شویه ضدعفونی کننده، تغذیه سالم، و مراجعه منظم به دندانپزشک می‌تواند از بیماری جلوگیری کند.

آیا بوی بد دهان می‌تواند نشانه بیماری لثه باشد؟

بله. یکی از علائم اولیه بیماری ، بوی بد دهان (هالیتوزیس) است که معمولاً به دلیل وجود باکتری‌های بیماری‌زا در پلاک‌های دندانی ایجاد می‌شود.

درمان خانگی برای بیماری لثه وجود دارد؟

در مراحل اولیه، رعایت دقیق بهداشت دهان و استفاده از دهان‌شویه‌های آنتی‌سپتیک می‌تواند مؤثر باشد. اما در مراحل پیشرفته، درمان خانگی کافی نیست و نیاز به مراجعه به دندانپزشک وجود دارد.

چه کسانی بیشتر در معرض بیماری لثه هستند؟

افرادی که سیگار می‌کشند، مبتلا به دیابت هستند، دچار استرس مزمن‌اند، باردار هستند یا سابقه خانوادگی بیماری لثه دارند، در معرض خطر بالاتری هستند.

چند وقت یکبار باید برای معاینه لثه به دندانپزشک مراجعه کرد؟

حداقل هر ۶ ماه یکبار توصیه می‌شود. در صورت سابقه بیماری لثه یا وجود علائم، ممکن است نیاز به مراجعات بیشتری باشد.

آیا بیماری لثه به دندان‌های سالم هم آسیب می‌رساند؟

بله. در صورت پیشرفت بیماری و گسترش عفونت، حتی دندان‌هایی که خودشان پوسیدگی ندارند نیز ممکن است به دلیل تحلیل استخوان و بافت نگهدارنده، لق شده و از بین بروند.